19.yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak doğmuş bir sanat ve edebi akımdır realizm. Bu döneme kadar gelinen süreçte, fen bilimlerinde ve toplumsal bilimlerde önemli gelişmeler olmuştur. Özellikle deneysel bilimlerde gelinen aşama, olguların duygu, hayal ve metafizikle değil, maddi gerçeklerle açıklanması sonucunu doğurmuştur.
Realizmin doğuşundaki ikinci önemli etken, düşünsel alanda August Comte’un pozitivizm (olguculuk ) felsefesidir. Pozitivizm, neden – sonuç ilişkisine önem veren, doğayı ve insanları bilimin İki temel aracı gözlem ve deneyle açıklamaya çalışan felsefi bir düşünce sistemidir. Realizmin romantizme üstünlüğü, Gustave Flaubert‘in 1857′de yazdığı “Madam Bovary” romanı ile gözler önüne serilmiştir.
Realizmin Özellikleri:
1. Realist Sanatçılar, anlattıklarında gözleme ve belgeye dayanır. Yazarlar bilgiyi anket yöntemiyle toplamışlar, sonradan yapıtlarında kullanacakları malzemeyi günlük gözlemler olarak not etmişlerdir.
2. Realist sanatçılar, yapıtlarda kendi kişiliklerini gizlemişler, toplumu ve insanı bilim adamı nesnelliğiyle, iyi-kötü, güzel-çirkin demeden yansıtmışlardır.
3. Realizm Konuları gerçek yaşamdan alındığından, olağanüstü olay ve kişilere yer verilmez. Olay ve kişiler, günlük yaşamda yaşanma ya da görülme olasılığı olan nitelikler taşır. Bunlar yapıtlarda ayna ya da fotoğrafçı gerçekçiliği ile yansıtılır.
4. İnsanlar, yaşadıkları çevreyle birlikte ele alınmıştır. İnsan kişiliğinin oluşumunda çevrenin etkisi ve önemi belirtilmiştir. Doğa ve insan betimlemeleri ölçülüdür. Süs olsun diye yapılmamıştır.
5. Realist sanatçılar,”sanat için sanat” anlayışına sahiptir. Sanatı ve edebiyatı toplumu değiştirme, eğitim ve mücadele aracı olarak görmediler.
6. Realist yapıtlarda açık, yapmacıksız, söz sanatlarından uzak bir üslup kullanılmıştır. Sanatçılar biçim ve güzelliğine, kusursuzluğuna önem vermişlerdir,
Realizmin Önemli Sanatçıları:
H. De Balzac Roman, Öykü, Tiyatro
Stendhal Roman
Gustave Flauberte Roman
Dostoyevski Roman
Tolstoy Roman
A. Çehov Öykü, Tiyatro
M. Gorki Roman
Daniel Defoe Roman
Charles Dickens Roman
Emest Hemingway Roman, Öykü
Jack London Roman
Mark Twain Roman
RELİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ ETKİSİ:
Realizmden etkilenme İlk, Tanzimat’ın ikinci yarısında başlar. Hemen hemen tüm edebi dönemlerde etkisini göstermiştir. Recaizade Mahmut Ekrem’in “Araba Sevdası”, Samipaşazâde Sezai’nin “Sergüzeşt” romanları realist etkiyi taşıyan ilk romanlarıdır. Servet-i Fünun’dan Halit Ziya, Mehmet Rauf realizmden etkilenmiştir. Servet-i Fünun döneminin bağımsız yazarları Hüseyin Rahmi ve Ahmet Rasim realist etkiler taşır. Milli edebiyat ve Cumhuriyet döneminden Yakup Kadri, Halide Edip, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri, Memduh Şevket Esendal realist etkisiyle yazan diğer yazarlardır.
Realizmin Türk Edebiyatındaki Temsilcileri:
Recaizâde Mahmut Ekrem Roman
Samipaşazâde Sezai Roman, Öykü
Halit Ziya Uşaklıgil Roman
Mehmet Rauf Roman
Refik Halit Karay Roman
Yakup Kadri Karaosmanoğlu Roman
Halide Edip Adıvar Roman