DİVAN EDEBİYATININ ŞAİR VE YAZARLARI
HOCA DEHHANİ
- Divan edebiyatının kurucusu kabul edilir.
- Yirmi bin beyitlik “Selçuk Şehnamesi”adlı kitabı vardır.
- Vatan hasreti ile ilgili şiirleri vardır.
MEVLANA
- Mevlevi tarikatının kurucusudur.
- Mesnevi adlı yüz bin beyitlik eseri vardır
- Divan-ı Kebir, Mektubat adlı eserleri de vardır.
- 13.yy. tasavvuf şairidir.
- Bütün eserlerini Farsça yazmıştır.
NECATİ BEY
- Divanı vardır.
- Millileşme akımını savunmuştur.
- Eserlerinde sade bir dil kullanmıştır.
- Divan şiirine bir yerlilik, bir ulusallık kazandırmaya çalışmıştır.
AHMEDİ
- 14. yy. da tanınmış bir şairdir.
- İran edebiyatının bütün özelliklerini edebiyatımıza katmaya çalışmıştır.
- Din dışı konularda şiirler yazmıştır.
- “Cemşit u Hurşit, İskendername Divan’ı”adlı eserleri vardır.
ŞEYHİ
- 15. yyda yaşamıştır.
- Tasavvufi şiirleri ağırlıktadır.
- Çağının dil inceliklerini eserlerinde yansıtmıştır.
- Devrinin bozukluklarını bir eşekten yola çıkarak şikâyet ettiği “HARNAME”adlı kitabı meşhurdur. Bu kitap birçok yönüyle fabl özelliği taşımaktadır.
- Harname, Hüsrev ü Şirin ve Divan adlı kitapları vardır.
ALİ ŞİR NEVAİ
- Çağatay Türk edebiyatını en önemli temsilcisi sayılır
- “Muhakemet’ül Lugateyn”adlı kitabıyla Türkçe-Farsçayı karşılaştırmış ve Türkçenin Farsçadan üstün olduğunu söylemiştir.
- “Hamse” (beş mesnevi) sahibidir.
- İlk bibliyografya kitabımız (şairlerin hayatını almış) olan “Mecalisü’ün Nefais”adlı kitabı vardır.
- Türkçenin musiki ve vezin kalıplarını içeren Mizanül Evzan adlı kitabı vardır.
- Devlet adamlığı yapmıştır.
FUZULİ
- Duygu, düşünüş ve edebiyat açısından Türk edebiyatının en büyük şairi sayılır.
- Lirik şiirleri oldukça meşhurdur.
- Platonik bir aşk anlayışı vardır.
- Azeri Türkçesini kullanmıştır.
- Uçsuz bir hayal dünyasına, derin bir bilgiye sahiptir.
- Kerbela da türbedarlık yaptığı söylenir.
- Ona göre şair bilgisiz olamaz, ilham olmadan şiir yazılmaz. Şiir bir Allah lütfüdür.
- “Şikâyetname” adlı eseri devrin bozukluklarını anlatan “hiciv”dalında ilk mektuptur.
- Türkçe Divanı, Farsça Divanı, Arapça Divanı, Hadikat’üs Süeda, Beng ü Bade, Leyla ü Mecnun Mesnevisi, Hadisi Erbain, Şikâyetname adlı kitapları vardır.
SİNAN PAŞA
- 15.yüzyılın nesir yazarıdır.
- Dili oldukça süslüdür.
- “Tazarru -name”adlı eseri oldukça meşhurdur. Seciler ve söz sanatlarıyla doludur.
BAKİ
- Şairlerin sultanı lakabıyla anılır(sultan’uş şuara)
- Kanuni’nin iltifatına çokça mazhar olmuştur.
- Genellikle din dışı konularda şiir yazmıştır.
- Ahenk ve kulak için kafiyeye çok düşkündür.
- 16.yyda yaşamış en büyük şairdir.
- Divan’ı ve Kanuni Mersiyesi meşhurdur.
NEFİ
- Kasidenin Türk edebiyatındaki tartışmasız lideridir.
- Övdüğünü göğe çıkarır, yerdiğini yerin dibine geçirir. Sınırlaması yoktur.
- Dili oldukça süslüdür.
- Öldürüldüğü söylenir şiirleri yüzünden.
- “Sihamı- Kaza adlı eseri vardır.
KÂTİP ÇELEBİ
- “Cihan-numa, Keşf’uz Zunün, Mizan’ül- Hak”adlı eserleri vardır.
- Didaktik eserler yazmıştır.
BAĞDATLI RUHİ
- Toplumcu bir özelliğe sahiptir.
- Döneminin aksaklıklarını terki-i bentleriyle eleştirmiştir.
- Tarikata girmesine rağmen din dışı şiirleri vardır.
NABİ
- Asıl adı Yusuf’tur.
- 17. yy da yetişmiştir.
- Didaktik – hikemi şiirin edebiyatımızdaki en iyi temsilcisi sayılır.
- Akıcı ve düzgün bir dili vardır.
- Oğlu için yazdığı “Hayriye”adlı kitabı meşhurdur.
- Farsça ve Türkçe Divanı, Hayrabat, Sürname adlı kitapları vardır
EVLİYA ÇELEBİ
- Edebiyatımızın seyahat yazarlarının piridir.
- “Seyahat-name” adlı eseri vardır.
NEDİM
- Lale Devri (18. yy) nin eğlencelerini eserlerinde en iyi yansıtan şairdir.
- Şiirde mahallileşme akımını başlatan ve yerleştiren şairdir.
- Tasavvufun etkisinde kalmayan tek şairdir.
- İstanbul Türkçesi ile yazmıştır.
- Halk dilini, inanışlarını şiirlerinde işlemiştir.
- Divan edebiyatının klasik söylemlerine(mazmun) yenilerini katmıştır.
- “Şarkı” nazım şeklini en ustaca kullanan şair olmuştur.
- Hece vezniyle şiirleri de vardır.
ŞEYH GALİP
- Divan edebiyatının son büyük şairidir.
- Yenileşme hareketlerine uygun şiirler yazmıştır, halk söylemlerini eserlerinde kullanmıştır.
- Hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır.
- Genel olarak dili süslü ve ağırdır.
- “Hüsn ü Aşk” adlı mesnevisi meşhurdur.