Talas savaşından sonra Türkler kabileler halinde Müslüman olmaya başlamıştır. Karahan Devletinin hükümdarı Satuk Buğra Han zamanında İslamiyet resmi din olarak kabul edilmiştir.(942) B u tarihten sonra İslam’a dair eserler verilmeye başlanmıştır. Bu geçiş dönemine ait en önemli eserler şunlardır:
Divan-ı Lügat’ it Türk.( Türk Dilinin Sözlüğü) ( 1072–1074 )
- Kaşgarlı Mahmut yazmıştır.
- Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır.
- 1074 yılında bitirildiği düşünülüyor.
- Türkçenin ilk sözlüğüdür.
- Türklere ait gelenek göreneklerden tarihten folklordan bahsettiği için bir ansiklopedi özelliği taşımaktadır.
- Kitapta 7500 kelimenin Arapça karşılığı verilmiş olup ayrıca halk şiirleri, atasözleri, deyimler kullanılmıştır.
- Ebu’ l Kasım’ a sunulmuştur.
- Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.
Kutatgu Biliğ (Mutluluk Veren Bilgi) (1069- 1070 )
- 1069–1070 tarihlerinde Yusuf HAS Hacip tarafından yazılmıştır.
- Türk edebiyatının ilk siyasetnamesidir.
- Öğretici bir nitelik taşımaktadır.
- Tapgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
- Devletin nasıl yönetilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Hakaniye (Doğu ) Türkçesi ile yazılmıştır.
- 6645 beyitten müteşekkildir.
- Eserde öğütler; devlet, akıl saadet, adalet sembolleriyle verilmiştir.
- Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.
Divan-ı Hikmet
- Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
- İlahi aşk kavramı ilk defa bu eserde kullanılmıştır.
- Yesevi tarikatının esasları ve dinin temel öğretileri anlatılmıştır.
- 12. yy da yazılmıştır.
- Hece ölçüsüyle halk dili kullanılmıştır.
- Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.
Atabet’ül Hakayık (Hakikatlerin Eşiği)
- Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.
- 12. yyda yazılmıştır.
- Eserde ahlakın önemi ve yolları üzerinde durulmuştur.
- Beyit ve dörtlükler bir arada kullanılmış. Dolayısıyla aruz ve hece vezni birlikte kullanılmıştır.
KİTAB-I DEDE KORKUT
- Destandan halk hikâyesine geçiş döneminin ürünüdür.
- 12 hikâyeden oluşur.
- Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir.
- Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özelliklerde vardır.
- Eserde geçen ‘’Dede Korkut’’meçhul bir halk ozanıdır.
- Hikâyelerde oğuzların çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır.
- Hikâyelerin konuları; aşk, yiğitlik gösterisi, kahramanlık, boylar arasındaki savaştır.
- 15. yy’da kaleme alınmıştır.
- Eserin yazarı belli değildir. “
- Nazım ile nesir iç içedir.
- Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.