19.Yüzyılın ikinci yarısında ( 1870′li yıllarda ) ortaya çıkmış bir edebi akımdır. Realizme tepki olarak doğmamış; tersine, realizmi daha da ileri götürmüştür. Realizm ve Naturalizmin ortak yönleri (benzerlikleri) vardır. Realizmin anket ve gözlem yöntemine naturalizm deneyi de eklemiş, toplumu ve doğayı laboratuvardaki gibi algılamıştır. Naturalizmin doğuşunda Hippolyte Taine’nİn determinizm ( gerekircilik : aynı nedenler, aynı koşullar altında, aynı sonuçları verir ), Claude Bernard’ın deneysel uygulama, Darwin’in evrim ve soyaçekim düşünceleri etkili olmuştur. Natüralizmin ilkelerini Emile Zola, “Deneysel Roman” adlı kitabında açıklamıştır.
Natüralizmin Özellikleri:
1. insan kişiliğini, insanın duygu, düşünce ve eylemlerini kalıtım ve çevrenin ürünü olarak açıklamışlardır. İnsandaki asıl belirleyicinin de, insanın kendi iradesinin değil; içinde yaşadığı toplumsal çevre ve soyaçekim özellikleri olduğunu düşünmüşlerdir.
2. Naturalizmde yazar yalnızca bir gözlemcidir. Olayların, insanların olumlu ya da olumsuz yanlarını övmek ya da kınamak durumunda değildir. Naturalist yazar, bu olay ya da kişiler için yalnızca bir tutanakçı konumundadır.
3. Realistlerin, “sanat için sanat” anlayışlarına karşın naturalistler, “toplum için sanat” anlayışına sahiptirler. Yapıtlarına kahraman olarak toplum dışına itilmiş sarhoş, hırsız, fahişe gibi tiplerin yanında yoksul işçi ve köylüleri seçmişlerdir.
4. Naturalist yapıtlarda olaylar, yazar tarafından yönlendirilmez. Doğal bir seyir izler. Kişiler, ait oldukları toplumsal grubun diye konuştururlar.
5. Dil, doğal ve yalındır. Hatta zaman zaman argoya kaçan söyleyişler vardır.
6. Realist yapıtlarda zaman zaman uzak ülkelerdeki yaşam ve insanlar, geniş zamanların anlatımı vardır. Naturalist yazarlar, yapıtlarında kendi toplumlarının gerçeklerini ve içinde bulundukları zamanları anlatmışlardır.
7. Tiyatroda dekor, kostüm gibi öğeler ayrıntılı bir biçimde verilerek, çevrenin insana etkileri vurgulanmaya çalışılır.
8. Naturalizmde öykü, roman ve tiyatro gibi türler gelişmiştir.
Natüralizmin Önemli Sanatçıları:
Goncourt Kardeşler Roman
John Steinbeck Roman, Öykü
Emile Zola Roman
Alphonse Daudet Roman, Öykü
Guyde Maupassant Öykü, Roman
Henrik İbsen Tiyatro
Natüralizmin Türk Edebiyatındaki Temsilcileri:
Selahattin Enis Roman
Nâbizâde Nazım Roman
Hüseyin Rahmi Gürpınar Roman, Öykü
Beşir Fuat İnceleme