Özne Yüklem Uyuşmazlığı

Öznenin tekillik çoğulluk ve şahıs bakımından uyuşması gerekir;aksi taktirde anlatım bozukluğu ortaya çıkar.

a)Topluluk isimleri özne ise yüklem tekil olur; ancak topluluk isimleri çoğul eki alıyorsa yüklem de alabilir.

Bizim takım sahaya çıktılar.

Takımlar nihayet sahaya çıktılar.

Ordular uzun süredir savaşıyor.

b)Bitki, hayvan, cansız varlık ve organ isimleri çoğul durumda özne ise yüklem tekil olur.

Nedense köpekler sabaha kadar havladılar.

Çiçekler sıcaktan kurumuşlar.

Bu sıralar çok sağlam yapılmışlar.

Seni görünce gözlerim dolar.

Not:İnsan dışı varlıklar kişileştirme yolu ile çoğul özne ise yüklem de çoğul olabilir.
 

Martılar denize dalıp dalıp çıkıyorlar.

Martılar bize selam getirdiler.

Dağlar beyaz şallarını omuzlarına attılar.
c)Eylem isimleri ,çoğul özne ise yüklem tekil olur.

Gülüşmeler çok uzun sürdüler.

Tartışmalar sabaha kadar devam ettiler.

d)Çoğul sayılar özne ise yüklem tekil olur.

İki kişi bankayı soymuşlar.

Derse on öğrenci girmediler.

Bana beş soru bıraktılar.


e)Saygı, sitem, küçümseme gibi durumlar için özne tekil de olsa yüklem çoğul yapılabilir.

Ahmet Bey bizi hatırlamadılar.

Ayşe Hanım odasında yoklar.


f)Öznede belgisiz zamir ya da belgisiz sıfat varsa yüklem tekil olur.

Hiçbiri sizi görmüyorlar.

Herkes bu konuda aynı fikirdeydiler.

Birçok kişi aynı sorunu tartışıyorlar.

g)Bir cümlede birden fazla özne varsa ve bu öznelerin biri 1. kişi ise yüklem 1. çoğul olur.

Ali, Ahmet ve ben dün size uğramıştık.

Ben ve kardeşim size inanmıyoruz.

h)Birden fazla özneden biri 2.kişi ise yüklem 2.çoğul;öznelerin biri 3.kişi ise yüklem 3. çoğul olur. Sen ve kardeşin derse girmemişsiniz.

Ahmetle o bu akşam gelecekler.

Ben,sen,o burada nöbet tutacağız.

O ve Murat bunu hemen yapacaklar